Η πρεσβυωπία εμφανίζεται σε όλους τους ανθρώπους κάποια στιγμή της ζωής τους, περίπου μετά τα 40 με 45 χρόνια. Η πρεσβυωπία ΔΕΝ είναι πάθηση. Για να καταλάβουμε πώς δημιουργείται, ας δούμε πρώτα πώς λειτουργεί ο φακός του ματιού μας. Σε νεαρές ηλικίες, οι φακοί είναι εύκαμπτοι και αλλάζουν εύκολα σχήμα. Έτσι, εστιάζουμε και βλέπουμε καθαρά με μεγάλη ευκολία σε όλες τις αποστάσεις, τόσο σε αντικείμενα που βρίσκονται μακριά, όσο και σε αυτά που βρίσκονται πιο κοντά μας, όπως για παράδειγμα όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο. Όσο όμως περνούν τα χρόνια, οι φακοί μας χάνουν την ελαστικότητά τους και σκληραίνουν, με αποτέλεσμα τα μάτια μας να χάνουν σταδιακά την ικανότητά τους να προσαρμόζονται κατάλληλα και να εστιάζουν σε κοντινά αντικείμενα.

Τα συμπτώματα δεν είναι πάντα ξεκάθαρα γι’ αυτό και δεν αντιλαμβάνονται όλοι άμεσα την αναγκαιότητα χρήσης γυαλιών. Κάποιες συνήθειες που μπορεί να είναι ένδειξη της πρεσβυωπίας είναι η θολή όραση σε αντικείμενα που βρίσκονται σε κοντινές αποστάσεις, καθώς και η τάση που έχει κάποιος να απομακρύνει αυτά τα αντικείμενα από τα μάτια του. Επίσης, η αδυναμία να δει κανείς καθαρά σε κοντινές αποστάσεις όταν υπάρχει χαμηλός φωτισμός καθώς και η εμφάνιση κούρασης ή πονοκεφάλου αποτελούν άλλη μία ένδειξη της πρεσβυωπίας. Δυστυχώς, δεν υπάρχει κανένας τρόπος που να επαναφέρει την ελαστικότητα του φακού ή να αποτρέπει την απώλειά της και συνεπώς η πρεσβυωπία ούτε αποκαθίσταται, ούτε προλαμβάνεται ακόμα και με παρεμβατικές χειρουργικές μεθόδους.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Η πρεσβυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί καταρχήν με γυαλιά οράσεως. Εάν δεν είναι απαραίτητη η χρήση γυαλιών για τις μακρινές αποστάσεις λόγω μυωπίας ή υπερμετρωπίας, τότε η επιλογή είναι γυαλιά οράσεως μόνο για κοντά. Έτσι, χρησιμοποιούνται μόνο κατά τις στιγμές ανάγνωσης, κοντινής εργασίας ή χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών, όπως κινητά, tablet και άλλα.

Εάν η χρήση γυαλιών για τις μακρινές αποστάσεις είναι απαραίτητη, τότε υπάρχουν δύο επιλογές.

- Η πρώτη είναι η χρήση 2 ζευγαριών γυαλιών, ένα για τη μακρυνή και ένα για την κοντινή όραση.

- Η δεύτερη επιλογή είναι ο συνδυασμός μακρινής και κοντινής όραση σε έναν σκελετό. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν δύο κατηγορίες φακών: οι διπλοεστιακοί και οι πολυεστιακοί φακοί. Οι διπλοεστιακοί φακοί χωρίζονται με μία γραμμή σε δύο επίπεδα, ένα για τη μακρινή και ένα για την κοντινή όραση. Λείπει όμως ο βαθμός που χρειαζόμαστε για την μεσαία απόσταση. Οι πολυεστιακοί φακοί από την άλλη, χωρίζονται σε περισσότερα επίπεδα με τους κατάλληλους βαθμούς για κάθε απόσταση, τόσο για τη μακρινή και κοντινή όραση, όσο και για τη μεσαία.

- Μια τρίτη επιλογή είναι η ταυτόχρονη χρήση φακών επαφής για μακρινή όραση και γυαλιών για κοντινή όραση. Τα τελευταία χρόνια η πρεσβυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί και με τη χρήση πολυεστιακών φακών επαφής, οι οποίοι εμπεριέχουν τους βαθμούς για μακριά και για κοντά. Υπάρχουν διάφοροι σχεδιασμοί τέτοιων φακών, οπότε θα πρέπει να γίνει σωστή επιλογή και εφαρμογή.

Επιλογές για την πρεσβυωπία

Όταν η χρήση των γυαλιών κοντινής όρασης είναι περιστασιακή, τότε η επιλογή μπορεί να είναι ένα ημισέληνος σκελετός. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δωθεί στη ρύθμιση του σκελετού, έτσι ώστε να κάθεται χαμηλά στη μύτη. Με αυτό τον τρόπο υπενθυμίζεται στον χρήστη ότι τα γυαλιά που φορά είναι αυστηρά και μόνο για κοντινή όραση και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να βλέπει μέσα από αυτούς τους φακούς σε μακρινές αποστάσεις, κάτι που είναι πολύ σημαντικό. Όταν η καθημερινότητα απαιτεί μακρινή και κοντινή όραση, αλλά η μεσαία δεν είναι αναγκαία, τότε η επιλογή διπλοεστιακών φακών είναι η καταλληλότερη.

Ωστόσο, θα πρέπει να γνωρίζετε για το φαινόμενο της μεταπήδησης της εικόνας όταν περνούν τα μάτια από τη μακρινή στην κοντινή όραση, το οποίο προκαλεί μια αίσθηση ζάλης η οποία σταδιακά εξαφανίζεται κατά τη χρήση. Όταν πέρα από τη μακρινή και κοντινή όραση, η μεσαία κρίνεται απαραίτητη, όπως για παράδειγμα δουλειά γραφείου και χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, τότε η καταλληλότερη επιλογή είναι οι πολυεστιακοί φακοί.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημάνουμε τη λανθασμένη χρήση των «έτοιμων» γυαλιών για την πρεσβυωπία, στην οποία καταφεύγουν αρκετοί άνθρωποι, λόγω οικονομικότερης λύσης, αλλά κυρίως λόγω έλλειψης σωστής ενημέρωσης. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι τα γυαλιά οράσεως για να κατασκευαστούν, πέρα από τους βαθμούς, χρειάζονται και κάποιες ακόμα μετρήσεις. Η διακορική απόσταση, δηλαδή η απόσταση του κέντρου του ενός ματιού από το άλλο, καθώς και το ύψος τοποθέτησης των φακών, είναι κάποιοι παράμετροι οι οποίοι απουσιάζουν από τα έτοιμα γυαλιά πρεσβυωπίας κι έτσι μπορεί να προκληθεί αδυναμία συνεργασίας των δύο ματιών. Επιπλέον, τα έτοιμα γυαλιά κατασκευάζονται με κοινό βαθμό και για τα δύο μάτια, κάτι που είναι σπάνιο να συμβαίνει, αφού τα μάτια, συνήθως, έχουν διαφορετικό βαθμό. Επίσης, μπορεί να χρειαστεί ταυτόχρονα να συμπεριληφθεί και αστιγματική διόρθωση, πράγμα που παλι απουσιάζει από τα έτοιμα γυαλιά. Επιπρόσθετα, η μακροχρόνια χρήση αυτών των γυαλιών οδηγεί σε πονοκεφάλους και σε οπτική κόπωση, λόγω του ότι ο χρήστης αναγκάζεται να βλέπει εκτός κέντρων, δηλαδή μέσω πρίσματος. Από την άλλη θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα υλικά κατασκευής των φακών και των σκελετών είναι χαμηλής ποιότητας και μπορούν να προκαλέσουν δερματικά εξανθήματα. Εν κατακλείδι, η χρήση «έτοιμων» γυαλιών, εκτός από το ότι δεν εξασφαλίζει πλήρη διόρθωση, αλλά ούτε και την καλύτερη δυνατή ευκρινή όραση, μπορεί να συγκαλύψει πιθανές οφθαλμικές παθήσεις και να καθυστερήσει την έγκαιρη και σωστή αντιμετώπισή τους. Τα «έτοιμα» γυαλιά ίσως είναι χρήσιμα ως δεύτερο ζευγάρι για πολύ περιορισμένη και σύντομη χρήση, αλλά δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αντικαθιστούν ένα εξατομικευμένο ζευγάρι γυαλιών.